Inspiratieteam voor het IJsselmeergebied

Het IJsselmeer, grootste aaneengesloten zoetwatergebied van West-Europa en een natuurlandschap van internationale allure (Foto Henk van Oosten, CC)

Een Inspiratieteam gaat helpen om de kwaliteit van het IJsselmeergebied als geheel te bevorderen. Met respect voor de bestaande structuren en zonder belerend te zijn. Dat adviseert de Federatie Ruimtelijke Kwaliteit aan het Bestuurlijk Platform IJsselmeergebied.

Het IJsselmeergebied is het grootste aaneengesloten zoetwatergebied van West-Europa en een natuurlandschap van internationale allure. Het biedt Nederland een strategische zoetwaterbuffer voor drinkwater, landbouw en natuur, en het gebied is van grote landschappelijke en cultuurhistorische waarde.

Onder druk
De kwaliteit staat echter onder druk. Regionale energieplannen voor windmolens en zonne-atollen bedreigen de openheid. Langs de kusten groeit de recreatiebehoefte. Het gebied heeft geen geringe economische functie plus nog flinkere potentie. De verstedelijking rukt op.

In 2018 ondertekenden zestig partijen de Agenda IJsselmeergebied 2050 met daarin onder meer afspraken over de bevordering van de integrale omgevingskwaliteit. De werkgroep Omgevingskwaliteit IJsselmeergebied heeft een inventarisatie gemaakt van de gebiedskwaliteiten (ruimtelijke, ecologische en cultuurhistorische) en een handreiking voor de omgang daarmee. Er is een campagne in voorbereiding en er komt een Inspiratieteam Omgevingskwaliteit. De Federatie Ruimtelijke Kwaliteit heeft geadviseerd over de beste manier om zo’n inspiratieteam in te richten.

Aanvullend
In het IJsselmeergebied wordt al goed op kwaliteit gelet: er zijn nationale, provinciale, regionale en lokale kwaliteitsadviseurs en ook nog eens thematische. Het Inspiratieteam IJsselmeergebied gaat niet met hen concurreren, maar is aanvullend op onderwerpen en thema’s die het IJsselmeergebied als geheel raken. Het team werkt in nauw overleg met deze bestaande kwaliteitsinstanties, en zal door goede communicatie en samenwerking moeten voorkomen dat de verschillende adviseurs tegenstrijdige adviezen of oplossingen aandragen.

De inspiratietaak is daarbij ook anders dan bij een klassiek Q-team – waar een project of ontwerp wordt voorgelegd en een mening gevraagd over de kwaliteit ervan, met in het slechtste geval als risico een ‘willekeurig meninkje’ over ontwerp-esthetiek.

Lucht en perspectief
Het Inspiratieteam IJsselmeergebied gaat niet ontwerpen of beoordelen; het is bedoeld om lucht en perspectief te brengen in complexe projecten of situaties die uitzichtloos lijken. Een vraagstuk uit de ene discipline (duurzame energieproductie, bijvoorbeeld) kan worden gekoppeld aan een opgave uit een ander domein (hoogwaterbuffer, bijvoorbeeld) waardoor perspectief op een oplossing ontstaat.

Het team kan excursies organiseren naar geslaagde projecten en door een verrassende invalshoek een oplossing aanreiken die in de reguliere procesaanpak niet bedacht zou zijn.
Het risico van deze aanpak is vrijblijvendheid in de advisering. Volgens de Federatie kan dat voorkomen worden als het team een duidelijke opdracht en positionering meekrijgt vanuit het Bestuurlijk Platform IJsselmeergebied én als het team vraaggericht werkt, vanuit de behoefte die in concrete gebiedsopgaven ontstaan. Wanneer de interventie van het team niet welkom is, kan het beter thuis blijven. Niemand zal met zijn vraagstuk langs het team móeten, wat de Federatie betreft.

De gedachten over het IJsselmeergebied Inspiratieteam zijn ontwikkeld met inschakeling van enkele externe experts: Bart Krol, adviseur fysieke leefomgeving voor diverse overheden; Hilde Blank, eigenaar BVR adviseurs en stadsbouwmeester van Leiden; Dorien de Wit, organisatieadviseur De Beuk; Peter Veenstra, landschapsarchitect LoLa; Joost Zonneveld, hoofdredacteur gebiedsontwikkeling.nu.  

Het advies 'IJsselmeergebied Inspiratieteam' komt in de loop van mei beschikbaar. U kunt het nu alvast bestellen via info@ruimtelijkekwaliteit.nl

Flip ten Cate | maart | 2021
Aanmelden voor de nieuwsbrief Federatie Ruimtelijke Kwaliteit kan via:
https://www.ruimtelijkekwaliteit.nl/aanmelden-nieuwsbrief